در زبان فارسی مداد به معنای مرکّب تحریر بوده و در متون کهن همین معنا را می‌دهد. بخش خارجی مدادها معمولاً از چوب یا کاغذ ساخته شده می‌شود و درون آن مغزیِ مداد که بخش استوانه‌ای شکل و باریکی است قرار می‌گیرد. این مغزی از ماده سیاهی به نام گرافیت یا مواد رنگی به همراه ترکیبات دیگر تشکیل می‌شود. طول مداد به صورت متعارف معمولاً ۱۷٫۵ سانتیمتر است و بدنۀ آن از چوب نوعی درخت سرو ساخته می‌شود.
مداد رنگی نوعی مداد است که مغزیِ آن اثر رنگی بر جای می‌گذارد. مغزی آن از رنگدانه (ماده رنگی) فشرده، نوعی موم و کائولین (یک نوع خاک رس) ترکیب شده است. مغزی مداد رنگی برخلاف مداد گرافیت درجه بندی زیادی از نظر سختی ندارد و نسبتاً نرم است. چوب مدادهای غیر استاندارد برای ارزان تر شدن معمولاً پخت نمی شوند بنابراین امکان آلودگی آن به انواع میکروب ها، قارچ ها و تخم انگل ها وجود دارد. یک مداد رنگی استاندارد نوک نرم و مقاوم در برابر فشار دارد و دارای تراشه های به هم متصل و یکنواخت می باشد.