در زبان فارسی مداد به معنای مرکّب تحریر بوده و در متون کهن همین معنا را می‌دهد. بخش خارجی مدادها معمولاً از چوب یا کاغذ ساخته شده می‌شود و درون آن مغزی مداد که بخش استوانه‌ای شکل و باریکی است قرار می‌گیرد. این مغزی از ماده سیاهی به نام گرافیت یا مواد رنگی به همراه ترکیبات دیگر تشکیل می‌شود. طول مداد به صورت متعارف معمولاً ۱۷٫۵ سانتیمتر است و بدنه آن از چوب نوعی درخت سرو ساخته می‌شود. مغز مداد به‌طور عمده از گرافیت تشکیل شده است. مغزهای مدادی که در مداد به کار می‌روند، بسته به میزان خاک رسی که با آن‌ها ترکیب می‌شود، دارای سختی متفاوتی هستند.
چوب مدادهای غیراستاندارد برای ارزان تر شدن معمولا پخت نمی شوند بنابراین امکان آلودگی آن به انواع میکروب ها، قارچ ها و تخم انگل ها وجود دارد. یک مداد استاندارد نوک نرم و مقاوم در برابر فشار دارد و دارای تراشه های به هم متصل و یکنواخت می باشد.