زیبایی و منحصر بفرد بودن آبرنگ به دلیل مشخصاتی از آن است که در هیچ ابزار دیگری در نقاشی وجود ندارد. آبرنگ ابزاری است که به شفافیت و سیال بودن شناخته شده است. رنگ های آبرنگ یا از رنگدانه های طبیعی مانند خاک رُس و کانی ها و یا از رنگدانه های ترکیبی به دست می آیند و در نهایت با ماده ای چسبی که حلال در آب است به هم فشرده می شوند. به طور کلی سه نوع آبرنگ وجود دارد: خمیری، پالت آبرنگی ، مایع.
کیفیت:
همانند همه رنگ ها، آبرنگ ها در طبقه بندی مبتدی و حرفه ای وجود دارند. آبرنگ های حرفه ای دارای غلظت رنگدانه و درجه ثبات بهتری هستند. در آبرنگ های مبتدی از رنگدانه های ارزا‌ن تر استفاده می شود. این آبرنگ ها ثبات و شفافیت کمتری دارند و معمولا رنگ آنها رضایت بخش نیست.
ثبات:
درجه ثبات اشاره به آن دارد که رنگدانه تا چه حد در مقابل نور و رطوبت بدون تغییر یا کاهش رنگ مقاومت می‌کند.
(ASTM) انجمن تست ابزار آمریکا، این درجه بندی را از عالی (I) تا بی دوام ((V انجام داده است که بر روی بسته بندی درج می شود.
رتبه ((V بی دوام نشان می دهد که رنگ به سرعت سفید می شود. توصیه می شود از رنگدانه های با کیفیت I یا II استفاده شود تا از کمرنگ شدن یا بیرنگی پرهیز شود.
شفافیت-کدری:
آبرنگ به چند دسته شفاف، نیمه شفاف (transparent)، نیمه مات (Semi-opaque) و مات تقسیم می شود. آبرنگ های نیمه شفاف و نیمه مات، نیمه شفاف (Translucent) نیز نامیده می شوند. آبرنگ شفاف به آن معنی است که نور از میان رنگ به سطح سفیدی بتابد و منعکس شود. رنگ شفاف به آبرنگ درخشندگی می دهد. رنگ مات جلوی نور را می گیرد و مانع انعکاس آن از روی صفحه می شود که باعث می شود در این حالت رنگ ها کدر به نظر برسند.
برای آزمایش شفافیت یا ماتی رنگ ها با کشیدن یک خط سیاه با استفاده از رنگ آکریلیک سیاه یا (sharpie) در محلی که می‌خواهید آزمایش کنید، به میزانی که خط سیاه مخفی بماند میزان شفافیت/کدری مشخص می شود. در نظر داشته باشید که زیبایی آبرنگ به شفافیت آن است و دستیابی به رنگ مات کامل با آبرنگ تنها به سختی انجام پذیر است. شفافیت رنگ ها با ایجاد شبکه ای از رنگ های روی هم افتادهoverlaying) ) نیز امکان پذیر است.
مخلوط کردن:
آب حلالی است که با آبرنگ برای ایجاد حالت سیالی مناسب و غلظت مخلوط گردد. میزان آبی که با رنگ مخلوط می شود شدت رنگ و تأثیر در شفافیت را تعیین می کند. رنگ های مختلف از مخلوط کردن رنگ ها بر روی صفحه ایجاد می شود. زمانی که آب تبخیر شود، رنگی باقی می ماند که کمی سبک‌تر است.
خشک کردن:
کار روی آبرنگ زمانی که خیس باشد امکان پذیر است، برعکس رنگ آکریلیک که دارای پیوند پلیمری است و هر زمان بعد از خشک شدن می توان دوباره روی آن کار کرد. این مشخصه آبرنگ باعث می شود ضد آب باشد و در مقابل عوامل محیطی مانند نور، رطوبت و گرد و غبار مقاوم باشد. اما دیگر امکان کار کردن مجدد روی آن وجود نخواهد داشت. می توان برای پر رنگ شدن نقاشی به رنگ خشک شده، رنگ اضافه کرد و یا رنگ دیگری (با مخلوط کردن با رنگ دیگری) بوجود آورد.
جذب در کاغذ:
آبرنگ در شرایط دمایی گرم و خشک زودتر از هوای مرطوب خشک می شود. پس از خشک شدن آبرنگ بسته به اینکه مشخصه میل رنگ به جذب در کاغذ (Staining) به چه صورت باشد، اثری که بر روی کاغذ دیده می شود متفاوت است. رنگ های ((Non-Staining بر روی سطح کاغذ باقی می مانند. این رنگ ها را پس از خشک شدن می توان از روی کاغذ بدون اینکه لکی بر جا بماند برداشت. ترکیب رنگ های با این مشخصه به خوبی صورت می گیرد و رنگ های حاصل رضایتبخش هستند.
در مقابل رنگ های (Staining) به سرعت جذب اولین لایه های کاغذ می شوند. این رنگ ها پس از خشک شدن قابل برداشتن از روی کاغذ نیستند و در صورتی که این کار را انجام دهید، لک رنگ بر روی بافت کاغذ بسیار واضح خواهد بود. این رنگ ها با هم به خوبی ترکیب می شوند ولی در ترکیب با رنگ های ((Non-Staining خاصیت رنگ ها (Staining) غالب می شود.